Theo Jansen: The art of creating creatures

Ik kom juist terug van het IKA, les Bijzondere Kunst Geschiedenis (BKG) gegeven door Tine Dodion die ons enkele filmpjes toonde over werk van een échte ingenieur-kunstenaar:

Theo Jansen

Googelt maar even of gaat meteen naar

www.strandbeest.com

en

www.youtube.com

Vraag het filmpje "The art of creating creatures". Het best in HQ en full screen.

Fantastisch! Nog beter dan Panamarenko en Jean Tinguély...?

Black Holes - Homage to Stephen Hawking

Ter gelegenheid van de privé tentoonstelling waarvan details op http://www.artfromthestart.be/, hieronder vier voorstellingen van "zwarte gaten". Dit is een studie voor een groter werk met minstens 100 zwarte gaten. Laat a.u.b. uw voorkeur kennen via "reacties" of laat iets weten per e-mail op gdbmds@telenet.be

A:

B:

C:

D:

Wat krijgt uw voorkeur: A, B, C, of D?

Moeder en Kind

zonder woorden

Eveneens tentoonstelling Georges juni 2009 IKA Mechelen

BARACK OBAMA

YES YOU CAN...close Guantànamo:

= Tentoonstelling Keramiek IKA Mechelen juni 2009

INCOMMUNICADO

Dit is een veel gebruikte Amnesty-term waarmee gevangenschap bedoeld wordt waarbij de gedetineerde alle contact met de buitenwereld (inclusief advocaat, arts en familieleden) wordt onthouden. In deze omstandigheid komt foltering erg veel voor. Dergelijke detentie is in strijd met het Verdrag voor Burgerrechten en Politieke Rechten van de VN waarin het recht op communicatie met een advocaat naar keuze is vastgelegd.

Dit vernam ik ter gelegenheid van een contact met de lokale werkende leden van Amnesty International in Mechelen, toen ik op zoek was naar een titel voor onderstaand werk:

De idee om een Amnesty term te zoeken voor dit werk kreeg ik naar aanleiding van een artikel in De Standaard met als titel "We evolueren stilaan naar een wereld zonder doodstraf", waaruit ik citeer:

Amnesty International klinkt voorzichtig positief bij de voorstelling van de cijfers 2008 over de doodstraf:

• 8.864 mensen weden in 2008 ter dood veroordeeld


• 2.390 personen werden geëxecuteerd


• 59 landen blijven vasthouden aan de doodstraf


• 25 staten voerden de doodstraf ook effectief uit, waarvan 72% in China!


• 8 minderjarigen werden vorig jaar terecht gesteld in Iran, een duidelijke schending van het internationaal recht


• 1 Europees land (Wit-Rusland) past nog steeds de doodstraf toe


• 5 landen (China, Iran, Saudi-Arabië, pakistan en de V.S.) zijn samen goed voor 93% van alle executies ter wereld.

Dit artikel werd met volgende foto geïllustreerd:

Wil je meer weten over Amnesty International, en ze steunen: www.Amnesty.be

My left foot

is de titel van een prachtige film, maar dat hoef ik niet te zeggen omdat (bijna) iedereen dit al weet: op de cover van de Knack staat vandaag: "Kan het googelisme de wereld redden?" en binnenin wordt het: "Google = God" en God weet alles dus Google ook...

In het artikel staat verder :

- 'Google heeft ervoor gezorgd dat onze maatschappij nu meer op feiten is gebasserd zegt Jeff Jarvis.'

- 'Uitgevers leggen beter nu al een datum vast waarop hun drukpersen stoppen. Maar dat betekent niet dat ze hun deuren moeten sluiten.'

- 'Weg met het kapitalisme, het is tijd voor het googelisme'

- 'Google ziet u!'

Genoeg geciteerd, kijk maar: my left foot. Bij manier van spreken, want zeker niet 'my'...

Raku met glazuur BV123

De Tweede Helft

- Van wat?

- Van de vorige eeuw: de kunstgeschiedenis van 1945 tot vandaag, m.a.w. hedendaagse kunst. Als je een tentoonstelling van een hedendaagse kunstenaar zoals Mike Kelley, Jan Fabre, Jeff Koons en zelfs wat oudere zoals Jean Tinguély, Andy Warhol e.a. bezoekt, vraag je je dan niet af "Waar zijn ze (we) mee bezig"?

- Ik wél en ik ging dus op zoek naar het begrip "kunst", "kunstwerk" en "kunstenaar". Nog steeds niet gevonden, maar wat ik wel begrepen heb is dat vroeger een kunstwerk iets essentieels "mooi" (schoon) was en in mindere mate een "boodschap" (je hoeft geen bijbelkenner te zijn om het Lam Gods een kunstwerk te vinden), ter wijl het vandaag in de eerste plaats om een "boodschap" gaat zonder al dan niet mooi te zijn...of heb ik er weeral niets van begrepen?

In ieder geval vind ik het onderstaand boek "verhelderend". Als je een even goed boek kent voor de eerste helft laat het dan maar weten via "reacties" hieronder.

Nog eens bollen...

Inderdaad, zie maar:

Het Fortis-syndroom? alle eieren in dezelfde mand...

Zonder woorden

Zwarte gaten?

Keramiek en beeldhouwkunst

Ontmoeten de keramist en de beeldhouwer elkaar, zo ja: waar?

Het is moeilijk te zeggen waar beide kunstvormen beginnen, eindigen en elkaar al dan niet ontmoeten. Er is zeker een spanningsveld.

Een beeldhouwer is niet noodzakelijk een steenkapper zoals een keramist niet noodzakelijk een pottenbakker is; omgekeerd wel: iedere mus is een vogel maar niet ieder vogel is een mus...

In mijn eerste bericht meldde ik al dat ik een broer heb die professionnele beeldhouwer is.

Zie http://www.holderdebolder.be/, (mijn broer heeft dus ook iets met bollen...?)...vraag eens "leo de buysere"aan Google en zie ook http://picasaweb.google.com/Georgesonweb waar ik een reeks foto's van werken van Leo toon.

Ik dacht ooit dat keramiek veel meer mogelijkheden biedt dan beeldhouwkunst om het oppervlak van een werk te versieren: oneindig veel types glazuren, engobes, kleuren, enz...terwijl de beeldhouwer zich zou moeten beperken tot steen, brons en polyester. Ik heb onlangs bij mijn broer ervaren dat dit laatste materiaal, polyester, zeer veel mogelijkheden biedt wat textuur en kleur betreft en keramiek kan evenaren. Ik heb met evenveel verwondering vastgesteld dat hij een beeld nu in een soort "isomo" of PU-schuim(?)maakt i.p.v. klei, wat een enorme verlichting van het werk uitmaakt.

Ik wou tonen aan mijn broer wat de keramist kan... en wou onderstaand beeld van hem in gietklei maken en versieren met allerlei glazuren en kleuren:

Ik heb moeten vaststellen dat dit niet "gietbaar" was omdat het reliëf te groot is waardoor de klei niet kan krimpen en van de mal loskomen; het kwam er als volgt uit:

Op advies van mijn IKA leraar Bruno Vermeiren heb ik het beeld meer gestyleerd door er de "putten" uit weg te werken en de koppen af te hakken(!)...om te komen tot:

Ik stel vast dat het iets mysterieus geworden is: weinigen zien er nog de "verliefden" in zoals in het origineel beeld.

De toepassing van verschillende engobes en glazuren laat toe een zeer verschillend effect te bekomen zoals in voormelde foto-Internet-site http://picasaweb.google.com/Georgesonweb

De serie krijgt de titel "Variatie op een thema van Leo De Buysere".

Ik ben tot de conclusie gekomen dat beide kunstvormen hun eigen domein hebben, hun eigen beperkingen hebben, elkaar kunnen ontmoeten en dat keramiek een meerwaarde kan zijn voor een beeldhouwwerk. Een gevoelig punt is wellicht dat bij de toepassing van keramiek niet alleen de naam van de beeldhouwer kan vermeld worden zoals dit bij bronsgieten wel het geval is.
Nog een paar voorbeelden:

Concept van Huxley

Huxley vreesde de invloed van nieuwe technologische ontwikkelingen op het menselijke individu, dit groeide uit tot een hevig wantrouwen tegen de snelle opmars van wetenschappelijke vooruitgang die hij enorme vorderingen zag boeken. Bijna overal ter wereld werd dit fenomeen met open armen ontvangen zonder de overweging van het potentiële gevaar. Brave New World is Huxleys waarschuwing voor de nieuwe wereld die zijn intrede doet, hij wil dat wij ons realiseren dat kennis macht is, dat diegene die in staat is de kennis te beheren ook de lakens zal uitdelen. Volgens hem had de mens een kracht losgelaten die groter was dan hij zelf kon controleren. 'Man had built higher than he could climb’ zoals hij het kritisch verwoordt. Wetenschap en technologie moeten ondergeschikt blijven aan de mens en mogen ons niet beteugelen.
In Brave New World schotelt hij ons zijn pessimistische visie op het leven in de nabije toekomst voor; een wereld waarin de standaardisatie van de wereld volgens de wetenschappen volledig is doorgevoerd. De personages in Brave New World zijn slechts uitgewerkt zover nodig is voor het kunnen overbrengen van ideeën. Het zijn louter praatpoppen om Huxleys ideeën over te brengen en komen op de 2de plaats om een portret van de samenleving te kunnen schetsen. In sommige opzichten is die nieuwe wereld waarin ze leven het hoofdpersonage van het boek. Er bestaan verschillende boeken over dit onderwerp maar wat de interpretatie van Huxley verschillend maakt, is het feit dat zijn fictieve maatschappij niet alleen onder een totalitaire overheid leeft, maar ook door mensen als robots wordt omhelsd. Soma, de stemmingscontrolerende drug, is het gebruikte wapen voor wereldmacht. Leiders hebben zich gerealiseerd dat de kracht van intimidatie gelimiteerd is en enkel haat verspreidt onder de bevolking. Dankzij de drug kunnen ze de verschillende meningen der onderdrukten controleren en elimineren. Het kastesysteem In Brave New World is even ingenieus, er is geen klassenstrijd omdat de hebzucht, het basisingrediënt van kapitalisme, is geëlimineerd dankzij de conditionering van de mens.

Brave new world

Ik citeer uit Wikepedia:

Brave New World

is een utopische roman uit 1932 van de Britse schrijver Aldous Huxley. Het boek is in het Nederlands vertaald als Het soma-paradijs (John Kooy, 1934) en als "Heerlijke nieuwe wereld" (Maurits Mok, 1971 en Pauline Moody, 1999).
De titel is ontleend aan de woorden die Miranda spreekt in William Shakespeares The Tempest (De storm). In de eerste scène van de laatste acte zegt zij:
O wonder!
How many goodly creatures are there here!
How beauteous mankind is!
O brave new world,
That has such people in it!
Deze woorden worden in de roman aangehaald door John Savage (de Wilde) op het moment dat hij nog meent in een prachtige wereld te zijn beland.
Thema
De roman beschrijft een toekomstige wereld die geheel beheerst wordt door technologie en rationalisme. De mensen zijn gezond en gelukkig, oorlog en armoede kennen ze niet. In die zin lijkt het werk eerder een utopie dan een dystopie, zij het op ironische wijze, want traditionele waarden als liefde, trouw, gezinsleven, kunst en godsdienst bestaan niet langer, evenmin als de vrije keuze voor een individueel bestaan.
In het voorwoord dat Huxley in 1946 toevoegde, omschrijft hij het thema als "the advancement of science as it affects human individuals". Het thema is dus niet de vooruitgang van de wetenschap als zodanig; het is de vooruitgang van de wetenschap voor zover deze menselijke individuen raakt.
De jaartelling die in het boek gehanteerd wordt geeft aan op welke inzichten de nieuwe wereld is gebaseerd. Het verhaal begint in het jaar 632 na Ford, en met deze Ford wordt Henry Ford bedoeld, de man die de lopende band introduceerde voor de massaproductie van zijn auto's. De jaartelling begint in het jaar 1908, waarin Ford zijn eerste T-Ford introduceerde. Het verhaal vangt dus aan in het jaar 2540 volgens de huidige Westerse jaartelling. De T heeft in de nieuwe wereld ook een quasi-religieuze betekenis gekregen als vervanger van het kruisteken.
Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van een totalitaire Wereldstaat, met als motto Gemeenschappelijkheid, Gelijkvormigheid, Gelijkmatigheid (Community, Identity, Stability). Deze eenheidsstaat wordt beheerst door tien wereldbeheerders (World Controllers), die hun hoofdkwartier hebben in verschillende grote steden. Slechts enkele afgelegen gebieden zijn behouden in de 'oude' staat en dienen als reservaat. De reden hiervan is dat deze gebieden weinig natuurlijke hulpbronnen hebben en een minder aangenaam klimaat, waardoor het brengen van 'beschaving' in die streken niet economisch zou zijn. Ook zijn er enkele afgelegen eilanden, zoals IJsland en de Falklandeilanden, die bestemd zijn voor die enkele burgers die zich in de moderne maatschappij niet thuis voelen.

Teambuilding: alle neuzen in dezelfde richting...

De mensen die in deze wereld leven zijn niet op de ons bekende wijze ter wereld gekomen. Zij worden uitgebroed in laboratoria, zoals in de 'Londense broed- en kweekcentrale' (Central London Hatchery), waarin embryo's worden gemanipuleerd om te passen in een bepaalde stand of kaste. De sociale klassen zijn ingedeeld in vijf standen: alfa, beta, gamma, delta en epsilon. Hierin zijn kleine variaties mogelijk door een min of plus aan de klasse toe te voegen. In de alfa-klasse is zelfs sprake van een 'dubbel-plus'. De alfa's en beta's behoren tot de hogere klassen, de overige tot de lagere arbeidersstanden. Men is technisch zo ver gevorderd dat door middel van het 'Bokanovsky-proces' zelfs tot 96 identieke mensen kunnen worden gemaakt; dit proces wordt voornamelijk toegepast voor de laagste kasten. De verschillende standen leven echter vreedzaam samen, al is er wel de neiging om met enige minachting neer te zien op een lagere klasse. Rassenonderscheid is er niet. Het verschil tussen de klassen wordt ook duidelijk in de kleur van de kleding die men draagt. Alfakinderen dragen grijs, betakinderen paars, gammakinderen groen, de delta's hebben kaki en de epsilons zwart.
Al vanaf jonge leeftijd worden de kinderen onderworpen aan slaaponderwijs of hypnopaedia. Dit gebeurt niet om parate kennis aan te brengen (wat eerder in de geschiedenis bij experimenten onpraktisch was gebleken) maar om sociaal bewustzijn bij te brengen en trots op de eigen klasse. Ook het onderwerp 'elementair geslachtsleven' wordt via het slaaponderwijs bijgebracht.
In de nieuwe wereld heerst een vrije seksuele moraal en mensen worden aangemoedigd wisselende contacten te hebben. Ook jonge kinderen wordt aangeleerd deel te nemen aan seksspelletjes. Een gezinsleven bestaat dan ook niet. Woorden als 'gezin', 'vader' en 'moeder' worden zelfs gezien als taboe en er wordt dan ook beschaamd op gereageerd.
De maatschappij is gebaseerd op consumentisme, onmiddellijke behoeftebevrediging en massaproductie. Mensen worden geacht voortdurend in contact te zijn met anderen, alleen-zijn hoort niet tot de mores. De vrij verkrijgbare drug soma geeft een gevoel van gelukzaligheid. Mensen die geen soma willen gebruiken, worden daarom niet begrepen. Voor verstrooiing zijn er televisie, elektronische sporten en spelletjes, en 'feelies', doorgaans erotisch getinte films die ook de gevoelszintuigen prikkelen.
In deze wereld plaatst Huxley twee personen die niet aan de normen voldoen: Bernard Marx, een intelligente alfa, bij wie niettemin 'een steekje los' zit (mogelijk, zoals gesuggereerd wordt, door een abusievelijk teveel aan alcohol in zijn bloedsurrogaat in de foetale fase) en John Savage, die is geboren in een Indianenreservaat in New Mexico, en daar is opgegroeid met toegang tot de werken van William Shakespeare, die hem een 'traditionele' en door emoties geïnspireerde kijk op de werkelijkheid geven.

Zie ik daar buitenaardse wezens?

Je zou het zo kunnen zien maar het zijn jammer genoeg aardse wezens in het jaar 2540 of misschien nog vroeger...

Mijn inspiratiebronnen voor dit werk waren:

- De spaanse keramiste Angel Garraza

- De roman "Brave new world" van Aldous Huxley (1932)

- Hedendaagse ontwikkelingen zoals genetische manipulatie, enz.

Je ziet dus de maatschappij zoals die er over enkele eeuwen zou kunnen uitzien en waarvan de trefwoorden zijn:

Ik citeer uit Brave new world:

gemeenschappelijkheid

gelijkvormigheid

gelijkmatigheid

consumentisme

onmiddellijke behoeftenbevrediging

massaproductie

en voeg er aan toe:

DNA

stamcelonderzoek

genetische manipulatie

ggo's

Treffend vind ik (ik citeer uit Wikepedia) : wanneer Huxley "Brave New World" schrijft in 1931 was dit aan het begin van de wereldwijde depressie ten gevolge van de Amerikaanse beurscrash in 1929. Mensen verloren hun spaargeld en er heerste een grote werkloosheid, het zogezegde perfecte kapitalistische systeem gebaseerd op consumptie sprong als een luchtbel uiteen. In Europa heerste er bovendien een algemene angst voor de amerikanisering. Huxley, die voordien al Amerika had bezocht, verwerkt zijn spottende ideeën over de Amerikaanse cultuur zoals de misleidende reclame en seksuele promiscuïteit in zijn boek.

Het is dus nog meer dan actueel...?

Wil je meer weten over deze roman...lees dan mijn volgende berichten, dan citeer ik uit Wikepedia.

Nog enkele foto's van de maatschappij in het jaar 2540:

teambuilding: alle neuzen in dezelfde richting:

Vergis ik mij van roman?

"Le rouge et le noir" van Stendhal, maar dan wel een eeuw vroeger...(1830)

Tot slot citeer ik nog NIKOLAJ BERDJAJEW (1874-1948):

Utopieën blijken veel uitvoerbaarder dan men vroeger dacht. En wij staan tegenwoordig voor een heel wat angstwekkerder vraag: Hoe kan men vermijden dat zij voorgoed worden verwezenlijkt? ...Utopieën zijn te verwezenlijken. Het leven beweegt zich in de richting van utopieën. En misschien staan wij aan het begin van een nieuw tijdperk, een tijdperk waarin intellectuelen en de ontwikkelde klasse zullen gaan zinnen op middelen om utopieën te voorkomen en terug te keren tot een niet-utopische, minder 'volmaakte' en vrijere samenleving.

Je hebt schijnbaar iets met "bollen en kegels"...?

Inderdaad, niet omdat Paul Cézanne ooit gezegd of geschreven heeft dat de bol en de kegel "oervormen" zijn. Ik hou van meetkundige figuren waarschijnlijk onder invloed van mijn wiskundige opleiding.
Wat de bol betreft, ziehier enkele uitzonderlijke kenmerken:

- het is de verzameling van alle punten die op gelijke afstand van één punt,het middelpunt liggen - de bol is volledig bepaald door één getal: de straal.
- de bol wordt een punt als de straal oneindig klein wordt
- de bol wordt vlak als de straal oneindig groot wordt
- de bol heeft een maximum volume voor een gegeven oppervlakte
- of de bol heeft een minimum oppervlakte voor een gegeven volume, daarom:
- zijn alle sterren en planeten bolvormig
- zijn zeepbellen bolvormig

- is het heelal bolvormig


14,7 Miljard jaar geleden had de big bang plaats: van uit één punt ontstond de kosmos, het heelal dat sindsdien een continue uitdeining heeft in bolvorm. In het oneindig kleine is ook alles bol: geen mens zal een molecule, een atoom, een atoomkern, enz. kubusvormig voorstellen.

"In den beginne was alles bol en alles eindigt bol!"

Wat de kegel betreft, deze vorm is bepaald door de straal van het grondvlak en de hoogte van de top. Men kan zich indenken dat de big bang zich door een oneindig aantal kegels uit het middenpunt uitbreidde.
Wat wordt een kegel als de hoogte oneindig klein wordt: een cirkel met straal r.
Wat wordt een kegel als de hoogte oneindig groot wordt: een cylinder met straal r.
Wat wordt de kegel als de straal oneindig klein wordt: een lijn(stuk).
Wat wordt de kegel als de straal en de hoogte oneindig groot worden: een half heelal?
enz.

En de pyramide?
In ieder familie is er wel een bastaard...

- Waarom keramiek als hobby?

Die keuze heb ik een hele tijd geleden gemaakt, een vijftiental jaren geleden in het vooruitzicht van mijn pensioen. Ik wou iets "met mijn handen" doen en toch gekoppeld aan een intellectuele activiteit. Ik herinnerde mij uit mijn jeugd hoe mijn broer Leo die een kunstopleiding volgde in Sint Lukas Gent, een eigen draaistoel had ineen geknutseld en zelf een oven gebouwd en tot zeer mooie resultaten kwam. Ik heb samen met mijn vrouw een "Raku"-initiatie gevolgd en het resultaat was onvoorstelbaar indrukwekkend...Daarbij komt dat ik in mijn vorig leven professioneel actief was in de boring- en funderingssector als bouwkundig ingenieur. Het is interessant te weten dat er een grote gelijkenis bestaat tussen de boortechniek en het kleigieten. Bij het uitvoeren van een diepe boring wordt een suspensie van bentoniet (speciale kleisoort) als boorvloeistof gebruikt waarbij de kleikorrels zich afzetten op de wand van de boring. Er wordt een "cake" gevormd die de druk van het zwaar water op de wand overbrengt waardoor het boorgat open blijft. Een gelijkaardig verschijnsel doet zich voor bij het kleigieten: het water dringt in de gipsmal en de vaste deeltjes zetten zich af op de wand...Ik was dus gans mijn loopbaan in contact met grond, en klei in het bijzonder.

Dan heb ik meerdere opleidingen "pottendraaien" gevolgd, eens hier en dan daar met telkens andere handgrepen zodat de ontwikkeling teleurstellend was. Dan heb ik besloten een "echte" opleiding te volgen in het Instituut voor Kunst en Ambachten te Mechelen (IKA).

Keramiek voldoet aan mijn doelstelling: het is handwerk maar wie zich wil verdiepen in de wetenschap van de samenstelling en het gedrag van klei en glazuren kan dit. Veelzijdigheid is een belangrijk kenmerk van keramiek, waardoor het gevaar bestaat dat je de bomen niet meer ziet in het bos: als je het aantal methoden van vormgeving vermenigvuldigt met het aantal decoratietechnieken, het aantal glazuursoorten, aantal kleuren, enz. dan kom je tot bijna astronomische getallen...vandaar het belang van een gerichte en goed gestuurde opleiding zoals in het IKA: eerst 5 jaar algemene opleiding en nadien de kans om zich gedurende 2 jaar te "specialiseren": een paar bomen kiezen in het bos.

Wat ik verder nog interessant vind aan keramiek, is het aantal dimensies: buiten het klassiek driedimensionele kan men van een vierde dimensie spreken, namelijk de tijd: klei evolueert van vloeistof naar vaste stof in functie van de tijd, vochtigheid,...: een beheersing van de dimensie tijd is essentieel: geen enkele bewerking mag te vroeg of te laat gebeuren. Men kan ook van een vijfde dimensie spreken, namelijk de energie onder vorm van warmte: door de hoge temperatuur evolueert klei van "broos" naar "steenhard", en geeft kleur, textuur en/of glans aan de oppervakte.