Brave new world

Ik citeer uit Wikepedia:

Brave New World

is een utopische roman uit 1932 van de Britse schrijver Aldous Huxley. Het boek is in het Nederlands vertaald als Het soma-paradijs (John Kooy, 1934) en als "Heerlijke nieuwe wereld" (Maurits Mok, 1971 en Pauline Moody, 1999).
De titel is ontleend aan de woorden die Miranda spreekt in William Shakespeares The Tempest (De storm). In de eerste scène van de laatste acte zegt zij:
O wonder!
How many goodly creatures are there here!
How beauteous mankind is!
O brave new world,
That has such people in it!
Deze woorden worden in de roman aangehaald door John Savage (de Wilde) op het moment dat hij nog meent in een prachtige wereld te zijn beland.
Thema
De roman beschrijft een toekomstige wereld die geheel beheerst wordt door technologie en rationalisme. De mensen zijn gezond en gelukkig, oorlog en armoede kennen ze niet. In die zin lijkt het werk eerder een utopie dan een dystopie, zij het op ironische wijze, want traditionele waarden als liefde, trouw, gezinsleven, kunst en godsdienst bestaan niet langer, evenmin als de vrije keuze voor een individueel bestaan.
In het voorwoord dat Huxley in 1946 toevoegde, omschrijft hij het thema als "the advancement of science as it affects human individuals". Het thema is dus niet de vooruitgang van de wetenschap als zodanig; het is de vooruitgang van de wetenschap voor zover deze menselijke individuen raakt.
De jaartelling die in het boek gehanteerd wordt geeft aan op welke inzichten de nieuwe wereld is gebaseerd. Het verhaal begint in het jaar 632 na Ford, en met deze Ford wordt Henry Ford bedoeld, de man die de lopende band introduceerde voor de massaproductie van zijn auto's. De jaartelling begint in het jaar 1908, waarin Ford zijn eerste T-Ford introduceerde. Het verhaal vangt dus aan in het jaar 2540 volgens de huidige Westerse jaartelling. De T heeft in de nieuwe wereld ook een quasi-religieuze betekenis gekregen als vervanger van het kruisteken.
Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van een totalitaire Wereldstaat, met als motto Gemeenschappelijkheid, Gelijkvormigheid, Gelijkmatigheid (Community, Identity, Stability). Deze eenheidsstaat wordt beheerst door tien wereldbeheerders (World Controllers), die hun hoofdkwartier hebben in verschillende grote steden. Slechts enkele afgelegen gebieden zijn behouden in de 'oude' staat en dienen als reservaat. De reden hiervan is dat deze gebieden weinig natuurlijke hulpbronnen hebben en een minder aangenaam klimaat, waardoor het brengen van 'beschaving' in die streken niet economisch zou zijn. Ook zijn er enkele afgelegen eilanden, zoals IJsland en de Falklandeilanden, die bestemd zijn voor die enkele burgers die zich in de moderne maatschappij niet thuis voelen.

Teambuilding: alle neuzen in dezelfde richting...

De mensen die in deze wereld leven zijn niet op de ons bekende wijze ter wereld gekomen. Zij worden uitgebroed in laboratoria, zoals in de 'Londense broed- en kweekcentrale' (Central London Hatchery), waarin embryo's worden gemanipuleerd om te passen in een bepaalde stand of kaste. De sociale klassen zijn ingedeeld in vijf standen: alfa, beta, gamma, delta en epsilon. Hierin zijn kleine variaties mogelijk door een min of plus aan de klasse toe te voegen. In de alfa-klasse is zelfs sprake van een 'dubbel-plus'. De alfa's en beta's behoren tot de hogere klassen, de overige tot de lagere arbeidersstanden. Men is technisch zo ver gevorderd dat door middel van het 'Bokanovsky-proces' zelfs tot 96 identieke mensen kunnen worden gemaakt; dit proces wordt voornamelijk toegepast voor de laagste kasten. De verschillende standen leven echter vreedzaam samen, al is er wel de neiging om met enige minachting neer te zien op een lagere klasse. Rassenonderscheid is er niet. Het verschil tussen de klassen wordt ook duidelijk in de kleur van de kleding die men draagt. Alfakinderen dragen grijs, betakinderen paars, gammakinderen groen, de delta's hebben kaki en de epsilons zwart.
Al vanaf jonge leeftijd worden de kinderen onderworpen aan slaaponderwijs of hypnopaedia. Dit gebeurt niet om parate kennis aan te brengen (wat eerder in de geschiedenis bij experimenten onpraktisch was gebleken) maar om sociaal bewustzijn bij te brengen en trots op de eigen klasse. Ook het onderwerp 'elementair geslachtsleven' wordt via het slaaponderwijs bijgebracht.
In de nieuwe wereld heerst een vrije seksuele moraal en mensen worden aangemoedigd wisselende contacten te hebben. Ook jonge kinderen wordt aangeleerd deel te nemen aan seksspelletjes. Een gezinsleven bestaat dan ook niet. Woorden als 'gezin', 'vader' en 'moeder' worden zelfs gezien als taboe en er wordt dan ook beschaamd op gereageerd.
De maatschappij is gebaseerd op consumentisme, onmiddellijke behoeftebevrediging en massaproductie. Mensen worden geacht voortdurend in contact te zijn met anderen, alleen-zijn hoort niet tot de mores. De vrij verkrijgbare drug soma geeft een gevoel van gelukzaligheid. Mensen die geen soma willen gebruiken, worden daarom niet begrepen. Voor verstrooiing zijn er televisie, elektronische sporten en spelletjes, en 'feelies', doorgaans erotisch getinte films die ook de gevoelszintuigen prikkelen.
In deze wereld plaatst Huxley twee personen die niet aan de normen voldoen: Bernard Marx, een intelligente alfa, bij wie niettemin 'een steekje los' zit (mogelijk, zoals gesuggereerd wordt, door een abusievelijk teveel aan alcohol in zijn bloedsurrogaat in de foetale fase) en John Savage, die is geboren in een Indianenreservaat in New Mexico, en daar is opgegroeid met toegang tot de werken van William Shakespeare, die hem een 'traditionele' en door emoties geïnspireerde kijk op de werkelijkheid geven.